Theo báo cáo t�?B�?Công Thương, v�?công ngh�?luyện gang, cho đến nay, ngành thép Việt Nam ch�?sản xuất gang bằng công ngh�?lò cao s�?dụng than cốc. Đây cũng là công ngh�?th�?giới đang dùng ch�?yếu vì ưu điểm của công ngh�?này là sản xuất ổn định với sản lượng lớn.

Tuy nhiên, các lò cao �?Việt Nam đều thuộc loại nh�?và rất nh�? th�?h�?cũ, trên th�?giới hầu như đã b�?không s�?dụng. Hiện nay, lò có công suất lớn nhất �?Việt Nam là lò cao 750 m3 của Tập đoàn Hòa Phát, trong khi các nước như Trung Quốc s�?dụng lò cao trên 2000 m3­ là ch�?yếu và ch�?có 2 lò cao (trong tổng s�?55 lò cao) dung tích dưới 1000 m3.

V�?công ngh�?luyện thép, luyện thép bằng lò điện h�?quang là công ngh�?luyện thép ph�?biến nhất �?Việt Nam. Lò điện có công ngh�?tiên tiến với trang thiết b�?hiện đại nhất trong nước hiện nay là lò điện có công suất 120 tấn/m�?của Công ty CP Thép Pomina, đạt các ch�?tiêu kinh t�?�?k�?thuật �?mức tiên tiến của th�?giới. Ngoài ra, còn có Công ty TNHH Thép FUCO công suất 90 tấn/m�? Thép Phú M�?công suất 70 tấn/m�? Công ty thép Thép Việt (Pomina 2), Công ty CP thép Việt Ý s�?dụng lò điện 60 tấn/m�?và Công ty Gang thép Thái Nguyên dùng lò điện 30 tấn/m�?(s�?dụng gang lỏng với t�?l�?50÷60%) đ�?sản xuất phôi thép.

Theo báo cáo của B�?Công Thương, hầu hết các lò điện h�?quang đang s�?dụng đều là thiết b�?xuất x�?t�?Trung Quốc, Đài Loan hoặc ch�?tạo trong nước, thuộc loại lò nh�? công ngh�?lạc hậu, có các ch�?tiêu k�?thuật ch�?yếu như tiêu hao điện năng, điện cực graphit, tiêu hao nguyên liệu (thép ph�?, thời gian luyện đều �?mức cao so với mức bình quân trên th�?giới. Hầu hết các cơ s�?s�?dụng nguyên liệu chính là thép ph�?liệu. Luyện thép bằng lò điện h�?quang là công ngh�?khá ph�?biến trên th�?giới (chiếm t�?trọng 30 �?40%).

Hiện tại, ngành thép Việt Nam đang ch�?yếu tập trung �?khâu cán thép. Đánh giá v�?trình đ�?công ngh�? có th�?chia các nhà máy cán thép thành 3 nhóm.

Trong đó, nhóm có trình đ�?công ngh�? thiết b�?�?mức tiên tiến là các nhà máy liên doanh hoặc mới xây dựng như Vinakyoei, Thép Phú M�?của Công ty Thép miền Nam, Pomina của Công ty CP thép Pomina, Thép Hoà Phát, Posco�?Các nhà máy s�?dụng công ngh�?và thiết b�?của Italy, Nhật Bản, thuộc th�?h�?mới, tương đối hiện đại, có mức đ�?t�?động hoá khá cao, sản xuất với quy mô t�?500.000 �?1.000.000 tấn/năm.

Nhóm có trình đ�?công ngh�? thiết b�?�?mức trung bình là các nhà máy cũ của Công ty CP Gang thép Thái Nguyên, Công ty CP Thép Đà Nẵng, các doanh nghiệp FDI (Vinausteel, SSE, Tây Đô, SunSteel), Công ty CP Thép Việt Nhật Hải Phòng, Công ty CP Gang Thép Thái Nguyên, Công ty CP Thép Nam Đô. Các nhà máy đang s�?dụng thiết b�?của Trung Quốc với quy mô sản xuất 120.000 �?200.000 tấn/năm.

Nhóm có trình đ�?công ngh�? trang thiết b�?lạc hậu bao gồm các nhà máy cán nh�? xưởng cán nh�?thuộc các công ty cơ khí và tư nhân quy mô nh�? s�?dụng các thiết b�?ch�?tạo trong nước, công suất t�?5.000 �?20.000 tấn/năm.

Kh�?năng cạnh tranh kém, dư thừa năng lực sản xuất

B�?Công Thương đánh giá, trong thời gian qua, các sản phẩm của ngành, tu�?theo từng loại đã đáp ứng hoàn toàn hoặc một phần nhu cầu trong nước. Tuy nhiên, khi so sánh với các nước có th�?thấy sức cạnh tranh của ngành thép Việt Nam còn yếu do quy mô nh�? chưa đạt quy mô kinh t�? trình đ�?công ngh�?�?mức thấp và trung bình, tiêu hao nguyên nhiên liệu cao, giá thành cao.

Bên cạnh đó, cơ cấu đầu tư của ngành còn bất hợp lý, phần lớn các doanh nghiệp ch�?tập trung vào khâu nhập dây chuyền và phôi v�?đ�?cán thép, sản xuất một loại sản phẩm mà nguồn cung đã vượt xa nhu cầu của th�?trường. Th�?trường tiêu th�?sản phẩm ph�?thuộc nhiều bên ngoài, giá sản phẩm bấp bênh khó kiểm soát.

Phân tích kh�?năng cạnh tranh của từng sản phẩm cho thấy, phôi thép được đánh giá có kh�?năng cạnh tranh khá trên th�?trường nội địa, ch�?yếu do cung chưa đáp ứng được cầu. Trong khi đó, thép xây dựng chất lượng tương t�?như các nước trong khu vực nhưng kh�?năng cạnh tranh thấp do sản xuất b�?chi phối bởi các yếu t�?bên ngoài, phần lớn các cơ s�?sản xuất không đầu tư t�?khâu thượng nguồn (luyện phôi) đến h�?nguồn (cán ra sản phẩm) nên ph�?thuộc vào nguồn phôi nhập khẩu, giá phôi, t�?giá ngoại tệ�?/p>

Đáng lưu ý, d�?thảo báo cáo này cũng ch�?ra rằng, đã có s�?dư thừa với một s�?sản phẩm thép. C�?th�? năng lực sản xuất toàn ngành năm 2015 là 3.079.000 tấn ống thép hàn, 5.750.000 tấn thép lá cán nguội, trong khi tổng lượng tiêu th�?ống thép hàn và thép lá cán nguội năm 2015 lần lượt là 1.548.000 tấn và 2.930.000 tấn. Do cung vượt xa cầu nên các nhà máy phải sản xuất cầm chừng, không phát huy hiệu qu�?hoặc tìm hướng xuất khẩu.

S�?mất cân đối giữa nguồn cung và mức tiêu th�?của th�?trường càng cách xa, mức đ�?cạnh tranh giữa doanh nghiệp thuộc các thành phần kinh t�?càng quyết liệt. Ngoài ra, sản phẩm trong nước còn b�?cạnh tranh bởi các sản phẩm nhập khẩu được sản xuất t�?các nước có công ngh�?tiên tiến như: Nhật Bản, Hàn Quốc, Trung Quốc�?

Lợi nhuận của ngành không ổn định, trong 3 năm liên tiếp t�?2012 đến 2014 ngành sản xuất thép không có lợi nhuận. Một s�?doanh nghiệp sản xuất thép phá sản, không hoạt động hoặc hoạt động cầm chừng ch�?đạt 30÷50% so với công suất thiết k�? Nguyên nhân là do lạm phát và suy thoái kinh t�? giá thành sản xuất cao hơn giá bán sản phẩm, sản phẩm nhập khẩu r�?hơn sản phẩm trong nước�?/p>

Phương Dung